Page 67 - ThammaThuanKrasae

อานาปานสติ ธรรมะทวนกระแส

การเปลี่ยนบาทของขณิกะสมาธิให้เกิดวิปัสสนาญาณ

(อุทยัพพยาญาณ)

การกลับลมหายใจออก (อุทยัพยาญาณ) จากกองลมปฏิภาคนิมิต

ด้วยการมาหายใจทางกระบังลม จนได้กองลมละเอียดสุขุม กองลม

อติสุขุม และกองลมอนิจลาติสุขุม ซึ่งยังปรับลมละเอียดเป็นขณะๆ อยู่

ยังไม่ถึงกับการท าลมหายใจให้สงบ คือ ยังมีการหายใจทางกระบังลมอยู่

อย่างละเอียด ลมตอนนี้ท าให้จิตจับลมหายใจละเอียดๆ เป็นขณะๆ จึง

เรียกว่า ขณิกะสมาธิเป็นการยกระดับอินทรีย์ ๕ ให้สมดุลด้วย คือ สัทธา

วิริยะ สติ สมาธิ ปัญญา และยังเป็นการ

ยกจิตขึ้นสู่อารมณ์รูปนามให้ส าเร็จด้วย

การเปลี่ยนบาทของขณิกะสมาธิ

ก็คือดูการเกิดขึ้นตั้งอยู่ของอารมณ์รูปนาม

ที่ถูกบัญญัติก าหนดมาจนถึงกองลมละเอียด อนิจลาติสุขุม ผู้ปฏิบัติต้อง

ดูอารมณ์ที่หยุดการบัญญัติด้วย อุเบกขา การวางเฉย ไม่ก าหนดต่อหรือ

บัญญัติต่อ โดยดูลักษณะของอารมณ์ที่เกิดขึ้น ตั้งอยู่และก็ดับไป ว่าการ

ดับไปก็คือการเห็นอนิจจัง ความไม่เที่ยง ที่ดับไปก็เพราะ ทุกขัง คือ

ไม่ตั้งอยู่ตามสภาพเดิม ที่ดับไปก็เพราะเป็นอนัตตาบังคับบัญชาไม่ได้

เคล็ดอุบายในการวางเฉย คือ การท าจิตใจเป็นอุเบกขา เล็งดู

อารมณ์ด้วยการหยุดความนึกคิด หยุดตัววิตก ตัวกระท าทางกาย ปล่อย

๔๓