Page 98 - ThammaThuanKrasae

ฌานและนิวรณ์
ปีติที่ก าหนดให้เกิดขึ้นนี้ เรียกว่า “ผรณาปีติ” เป็นปีติขององค์

ฌานที่ ๒ เกิดจากการก าหนดลมหายใจเข้าเป็นช่วงๆ ของความถี่ของ

กระแสปีติ ก็จะได้ความอิ่มใจ อิ่มกายเกิดขึ้น

อุปมาเหมือนคนเดินทางไกลในที่กันดารน้ า เมื่อเห็นบ่อน้ าก็ดีใจ

และยังได้กินน้ าเพื่อดับความหิวน้ า เมื่อกินน้ าแล้วก็หายหิว ความหาย

หิวก็คือความอิ่มกาย

ผรณาปีติ (รูปฌานที่ ๒)

ผรณาปีติ (รูปฌานที่ ๒) เกิดขึ้นจากการก าหนดลมหายใจเข้า

เท่านั้น เป็นการสัมปยุตธาตุ ด้วยอ านาจจิตและปัญญา จนตั้งธาตุน้ าได้

ส าเร็จ ผู้ที่ปฏิบัตินั่งท าฌานโดยไม่ใช้ลมหายใจประกอบด้วยลมปราณจะ

ไม่เกิดผรณาปีตินี้เป็นอันขาด และการเกิดผรณาปีตินี้ก็ก าหนดได้ทั้ง

หลับตาลืมตาท าได้ทั้งอิริยาบทนั่งและอิริยาบทนอนและจะเป็น “ธรรม

เอก” คือ ธรรมที่ส าคัญที่จะไปใช้สัมปยุตในธรรมชั้นสูง อันเป็น

องค์ประกอบให้เกิด “ความปราโมทย์ยิ่ง” ในอานาปานสติ

ตติยฌาน (รูปฌานที่ ๓)

ตติยฌาน (รูปฌานที่ ๓) องค์ฌานจะเหลือสุขและเอกัคคตา

ท าอย่างไรจึงจะสุขได้ จากพระสูตรมหาอัสสปุรสูตรว่าด้วยฌาน ๔

หน้า ๔๑๓ ข้อ ๒๗๓ พระไตรปิฎกเล่ม ๑๒

๗๔