Page 92 - ThammaThuanKrasae

ฌานและนิวรณ์
๕. เอกัคคตา หมายถึงการที่จิตมีอารมณ์เป็นหนึ่ง ซึ่งเป็นผล

จากความหมดจดแห่งปฏิปทาแห่งปฐมฌาน ซึ่งมีลักษณะ ๑๐ ประการ

ท าให้จิตมีอารมณ์เป็นหนึ่ง

ประเภทแห่งฌาน

ตามนัยแห่งพระไตรปิฎก ได้จ าแนกประเภทแห่งฌานไว้ ๔

ประเภทเรียกว่า จตุกนัย (ส่วนอภิธรรมแบ่งไว้ ๕ ประเภท เรียกว่า

ปัญจกนัย)

ปฐมฌาน มีองค์ ๕ คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา

ทุติยฌาน มีองค์ ๓ คือ ปีติ สุข เอกัคคตา

ตติยฌาน มีองค์ ๒ คือ สุข เอกัคคตา

จตุตถฌาน มีองค์ ๒ คือ อุเบกขา เอกัคคตา

ผู้ปฏิบัติเมื่อก าหนดได้ปฐมฌาน (รูปฌานที่ ๑) ถ้าจะก าหนด

ทุติยฌาน (รูปฌานที่ ๒) จะต้องท าวสีเพื่ออบรมจิตให้อยู่ในอ านาจ และ

มีความคล่องแคล่วช านาญ มีความเชี่ยวชาญในการก าหนดเข้าฌาน

ออกฌาน ซึ่งมี ๕ อย่างคือ

๑. อาวัชนวสี ได้แก่ ความช านาญในการก าหนดอารมณ์ฌาน

ได้โดยเร็ว

๒. สมาปัชนาวสี ได้แก่ ความช านาญในการเข้าสู่อารมณ์ฌาน

๖๘