Page 82 - ThammaThuanKrasae

ฌานและนิวรณ์
*
และอรูปฌาน (มหัคคตาจิต ๙ ดวง ) ให้เกิดขึ้นตั้งอยู่อย่างแนบแน่น ใน

อารมณ์ของฌานเรียกว่า “อารัมมณูปณิชฌาน”

ปฐมฌาน (รูปฌานที่ ๑)

ปฐมฌาน รูปฌานที่ ๑ ประกอบด้วยองค์ ๕ คือ วิตก วิจาร ปีติ

สุข เอกัคคตา จากมหาอัสสปุรสูตรว่าด้วยฌาน ๔ พระไตรปิฎกเล่ม ๑๒

หน้า ๔๑๓ ข้อ ๗๔๑

ภิกษุนั้นละนิวรณ์ ๕ ประการนี้ อันเป็นเครื่องเศร้าหมองแห่งจิต

อันเป็นเครื่องท าปัญญาให้ถอยก าลังได้แล้ว สงัดจากกาม สงัดจาก

อกุศลธรรม บรรลุปฐมฌาน มีวิตก วิจาร มีปีติ และสุข อันเกิดแต่วิเวก

เธอท ากายนี้ให้ชุ่มชื่น อิ่มเอิบ ซาบซ่านด้วยปีติ อันเกิดแต่วิเวกไม่มี

เอกเทศไหนๆ แห่งกายเธอทั่วตัว ที่ปีติและสุข อันเกิดแต่วิเวกจะไม่

ถูกต้อง เปรียบเหมือนพนักงานสรงสนาน หรือลูกมือของพนักงานสรง

สนาน ผู้ฉลาดใส่จุณสีลงไปในภาชนะส าริด แล้วพรมด้วยน้ าหมักไว้ ก้อน

จุณสีตัวนั้นมียางซึมไปจับติดกัน ทั้งข้างในข้างนอกย่อมไม่กระจายออก

ฉะนั้น

ค าว่า ละนิวรณ์ ๕ ประการ อันเป็นเครื่องเศร้าหมองแห่งจิต

อันเป็นเครื่องท าปัญญาให้ถอยก าลัง หมายความว่า ถ้านิวรณ์ธรรมยังมี

*
มหัคคตาจิต ๙ ดวง คือ ปัญจมฌาน ๕ อรูปาวจร ๔

๕๘