Page 209 - หลักสูตรพระวิปัสสนาจารย์
P. 209
บทที่ 19 ธาตุกรรมฐาน 4 คือ
1. ธาตุอันใดมีลักษณะเข้มแข็ง ธาตุนั้นเรียก
“ปฐวีธาตุ” ปฐวีธาตุนั้นที่เป็นภายใน คือ
ผม ขน เล็บ ฟัน หนัง เนื้อ เอ็น กระดูก เยื่อ
ในกระดูก ม้าม หัวใจ ตับ พังผืด ไต ปอด
ไส้ใหญ่ ไส้น้อย อาหารใหม่ อาหารเก่า
2. ธาตุอันใดมีลักษณะเอิบอาบ ธาตุนั้นเรียก
“อาโปธาตุ” อาโปธาตุนั้นที่เป็นภายใน คือ
ดี เสลด หนอง เลือด เหงื่อ มันข้น น้ำตา
เปลวมัน น้ำลาย น้ำมูก ไขข้อ มูตรฯ
3. ธาตุอันใดมีลักษณะร้อน ธาตุนั้นเรียก
“เตโชธาตุ” เตโชธาตุนั้นที่เป็นภายในใจ
คือ ไฟที่ยังกายให้อบอุ่น ไฟที่ยังกายให้
กระวนกระวาย ไฟย่อยอาหารฯ
4. ธาตุอันใดมีลักษณะพัดไปมา ธาตุนั้นเรียก
“วาโยธาตุ” วาโยธาตุนั้นที่เป็นภายใน คือ
ลมพัดขึ้นเบื้องบน ลมพัดลงเบื้องล่าง(ต่ำ)
191
