Page 44 - ThammaThuanKrasae
P. 44
อานาปานสติ ธรรมะทวนกระแส
อานาปานสติ ธรรมะทวนกระแส
ผู้ปฏิบัติควรท าความเข้าใจกับค าว่า “อานาปานสติ” แปลว่า
อะไร? โดยทั่วไปจะแปลว่า “การใช้สติก าหนดลมหายใจเข้าออก” หรือ
ในหนังสือที่เกี่ยวกับอานาปานสติก็จะแปลว่า “สติก าหนดที่ธรรมอย่างใด
อย่างหนึ่ง อยู่ทุกลมหายใจเข้าออก”
จากค าแปลที่ได้ยกตัวอย่างมาทั้งสองอย่างนี้ ก็ยังไม่สามารถที่จะ
ชี้ขาดลงไปได้ว่า “อานาปานสติ” นั้นหมายถึง การท าให้เกิดสติ มาจาก
การหายใจแบบใด มีรากศัพท์เกิดจากนิรุตติ (สภาวธรรม) อะไร
พระพุทธเจ้าจึงได้ทรงบัญญัติเรียกระบบการหายใจนี้ว่า “อานาปานสติ”
ส่วนลมหายใจเข้าออก ท่านบัญญัติเรียก “อัสสาสะ ปัสสาสะ” ท าไมจึง
ไม่บัญญัติว่า “อัสสาสะ ปัสสาสะสติ”
อานาปานสติ มีชื่อเรียกได้หลายอย่าง ถ้าเป็นพระสูตรก็เรียกว่า
“อานาปานสติสูตร” ถ้าเป็นที่ตั้งของกรรมฐาน ก็เรียกว่า “อานาปานสติ
กรรมฐาน” ถ้าเป็นการภาวนาก็เรียกว่า “อานาปานสติภาวนา” ถ้าเอา
สมาธิเข้าไปสัมปยุต ก็เรียกว่า “สมาธิอันสัมปยุตด้วยอานาปานสติ”
แล้วยังเป็นองค์ประกอบที่ส าคัญในการเปลี่ยนบทของ สมาธิฌาน อรูป
ฌาน ให้เกิดวิปัสสนาญาณในชั้นต่างๆ จนถึงการน ามาแสดงร่วมกับ
มหากิริยาจิต ในการตามเห็นความไม่เที่ยงในชวนะจิต ๗ ขณะจนได้
๒๐
