Page 136 - หลักสูตรพระวิปัสสนาจารย์
P. 136
ข้อสังเกตในจริตต่างๆ
ยกเว้นปรจิตตวิชานนอภิญญาลาภีเสียแล้ว ผู้
ที่จะรู้ถึงอัธยาศัยจิตใจของบุคคลอื่นอย่างจริงจัง
โดยแน่นอนนั้นย่อมไม่มีจะมีก็เพียงแต่สังเกตดูตาม
ลักษณะที่มีอยู่ภายในร่างกายหรือดวงชะตาแล้วก็
ทายไปตามหลักของโหราศาสตร์ ดาราศาสตร์
เท่านั้น นี้เป็นไปตามโลกีปกรณ์ที่ปรากฏมีอยู่
โดยทั่วไป สำหรับในพระพุทธศาสนานั้นมีหลักที่จะ
พึงยึดถือเอาไว้เป็นเครื่องสังเกตรู้ได้ในจริตต่างๆ 5
ประการดังนี้
บัณฑิตพึงทราบจริตต่างๆ โดยอาศัยอิริยาบถ
คือการเดิน ยืน นั่ง นอน ประการหนึ่งโดยอาศัยกิจ
คือ การงานที่กระทำประการหนึ่งโดยอาศัยโภชนะ
คือ อาหารประการหนึ่ง โดยอาศัยทัศนะเป็นต้น
คือ การดู การฟัง การดม การกิน การลูบไล้แต่งตัว
ประการหนึ่ง โดยอาศัยความเป็นไปแห่งธรรมต่างๆ
คือ ความประพฤติดีหรือเลวประการหนึ่ง รวมเปน
็
5 ประการ
118
