พระพุทธองค์ท่านตรัสใช้ว่า ปัญญา สัมมาทิฏฐิ ทิฏฐิที่แปลว่า ความเห็นหรือปัญญา เห็นอะไร เห็นชอบ เห็นชอบในอะไร ในอริยธรรม อริยธรรม ๔ ประการ คือ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค ทุกข์ คือ สิ่งที่ไม่สบายกาย ไม่สบายใจ อันนี้เราได้ยินกันบ่อย แต่ญาติโยมบอกว่า ทุกข์ เพราะไม่มีอยู่ ไม่มีกิน ไม่มีใช้ ไม่มีอยู่ ไม่มีกิน ไม่มีใช้ เพราะไม่รวย ทุกข์เพราะเป็นหนี้ ทุกข์เพราะไม่มีรถเบนซ์ขี่เหมือนเขา ทุกข์เพราะไม่มีกระเป๋าแบรนเนมเหมือนคนอื่น นั่นเป็นความทุกข์ของญาติโยม ทุกข์เพราะเขานินทา ทุกข์ เพราะเขาไม่สรรเสริญ ทุกข์ เพราะติดในโลกธรรม ทั้ง ๘ นั้น ทุกข์ของญาติโยม คราวนี้ คำว่าทุกข์ของพระพุทธองค์นั้น ท่านตรัสว่า ชาติปิทุกขา สภาวะการเกิด การเกิดในที่นี้อะไรหละที่เป็นทุกข์ อะไรที่เป็นทุกข์เพราะการเกิด ตั้งแต่เราอยู่ในท้องของแม่ร้อง “อุแว้” ออกมาเนี่ย ความทุกข์มันเกิดขึ้นแล้วกับบุคคลที่หลุดรอดออกมาจากท้องของแม่ พอมาสัมผัสบรรยากาศนอกโลก เกิดความสะดุ้งกลัว ร้อง “อุแว้” บอกว่า“กูแย่แล้ว” หนะ แต่โยมบอกว่า “ลูกเรียกแม่ได้แล้ว” เห็นไหม เข้าข้างตัวเอง นั่นแหละความทุกข์เพราะออกมาเป็นยังไง กำมือหรือแบมือ งอเข้า ทั้งกำ ทั้งจะแบ มันก็กำแน่นเลยกำทุกข์ กำ แม่บอก กำนะ กำ ๒ มือเลยนะ มามี ๒ มือ ก็กำ ๒ ข้าง บอกว่า “ฉันอุแว้” บอกว่า ลืมภาษาบาลีไปแล้ว “ฉันเกิดมาเพื่อใช้ทดแทนบุญคุณของพ่อแม่” คือ มาใช้กรรมเก่า มาชดใช้กรรมเก่า มาสร้างเส้นทางชีวิตสายใหม่ให้กับตนเอง โอวาทธรรม พระครูปทุมภาวนาจารย์ วิ. (หลวงพ่อวีระนนท์ วีรนนฺโท) จากธรรมบรรยายในโครงการพัฒนาจิตเพื่อพ่อ ครั้งที่ ๘๓ (๗ ส.ค.๕๙) สนใจดูเพิ่มเติมได้ที่ http://www.watpacharoenrat.org/youtube.php ที่มาของภาพ: งานกฐิน สาขาวัดป่าเจริญราช จังหวัดแพร่